Aktualności | Cenna lekcja historii

29 września w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich uroczyście otwarto wystawę „Z wewnątrz na zewnątrz”. Ekspozycja prezentuje dokumenty dotyczące nocy kryształowej. Raporty zagranicznych dyplomatów, którzy podczas pogromów w 1938 roku pracowali w placówkach w Niemczech, można oglądać do 13 listopada.

W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku w całych Niemczech doszło do pogromów ludności żydowskiej – tzw. nocy kryształowej. Nazwa pochodzi od szkła, którym zasypane zostały ulice – wytłuczono szyby w mieszkaniach i sklepach należących do Żydów. Pogromy były inicjowane przez nazistowskie władze państwowe.

W Domu Pamięci Żydów Górnośląskich, oddziale Muzeum w Gliwicach, otwarto wystawę dokumentów sporządzonych przez dyplomatów, którzy w reakcji na wydarzenia w Niemczech wysyłali noty do swoich państw. – Te reakcje były bardzo różne. Możemy się w nie zagłębić. Są pozytywne, to znaczy aprobujące to, co się wydarzyło. Niestety, wiadomo jaki był tego skutek parę lat później. Nie brakuje też negatywnych reakcji – jest zdziwienie, rozpacz. To wszystko możemy tutaj odczytać – mówi Karolina Jakoweńko, kierownik Domu Pamięci Żydów Górnośląskich.

Zebrano dokumenty z ponad 20 krajów. Jest to pierwsze systematyczne opracowanie źródeł tekstowych. – Wystawa jest ważna oczywiście dla nas Niemców, ponieważ pokazuje, jak noc kryształowa była widziana na zewnątrz. Jest ważna także dla Żydów, ponieważ pokazuje, co się wydarzyło oraz dla Polaków, ponieważ znajdujemy się w mieście, w którym te pogromy także miały miejsce. Wystawa jest ważna przede wszystkim jako nauka na przyszłość – pamięć o tamtych wydarzeniach napomina nas, byśmy zrobili wszystko, co jest możliwe, aby coś takiego nie miało więcej miejsca – powiedziała Elisabeth Wolbers, konsul generalny Niemiec we Wrocławiu podczas uroczystego otwarcia wystawy w Gliwicach.

Wystawa została przygotowana przez Fundację Nowa Synagoga w Berlinie – Centrum Judaicum oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. Od 2015 roku w Polsce ekspozycja była prezentowana we Wrocławiu, Łodzi, Opolu, Gdańsku, Kielcach i Krakowie. W Domu Pamięci Żydów Górnośląskich (ul. Poniatowskiego 14) będzie ją można oglądać do 13 listopada. – Dom Pamięci Żydów Górnośląskich jest bardzo dobrym miejscem do prezentacji wystawy dokumentów dotyczących nocy kryształowej. Gliwicki samorząd stara się wpływać na sferę publiczną. Chcemy, prezentując tego typu wystawy, kształtować postawy oparte na tolerancji i wzajemnym poszanowaniu – mówił Krystian Tomala, zastępca prezydenta Gliwic w trakcie uroczystego otwarcia wystawy.

Przestrzeń dawnego Żydowskiego Domu Przedpogrzebowego została odrestaurowana przez gliwicki samorząd i przeznaczona na piąty oddział Muzeum w Gliwicach. Placówka cieszy się coraz większą popularnością – organizowane są w niej wykłady, warsztaty dla dzieci, projekcje filmowe i wystawy.

(GliwiceTV/mm)

Fot. Z.Daniec