Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego, organizowane przez Muzeum w Gliwicach, w tym roku odbywać się będą już po raz dwudziesty! Jubileuszową edycję GDDK poświęcimy Ostropie – obecnie jednej z dzielnic Gliwic, która stanowi niewątpliwy fenomen. Dla niektórych twórców – jak laureat nagrody Nike, autor „Kajś”, Zbigniew Rokita – to metafizyczne centrum wszechświata.
Obchody XX edycji GDDK, zatytułowanej „Ostropa. Od podmiejskiej wsi do dzielnicy Gliwic. Ciągłość tradycji” rozpoczynamy już w poniedziałek, 12 września, kiedy to na gliwickim rynku znajdzie się wystawa planszowa przybliżająca tą wyjątkową dzielnicę miasta. Główną część obchodów zainaugurujemy w piątek, 16 września, wykładem ks. dr. hab. Piotra Góreckiego, który obejrzeć będzie można za pośrednictwem strony internetowej Muzeum w Gliwicach. A w sobotę i niedzielę - 17 i 18 września - zapraszamy na spacery po Ostropie, które przeplatane będą wykładami w kościołach pw. św. Jerzego i Ducha Świętego.
Dla uczestników sobotnich spacerów dodatkowo przygotowaliśmy wyjątkową niespodziankę, a wszyscy, którzy wezmą udział w wędrówkach otrzymają zestawy kilkunastu folderów tematycznych związanych z kulturowym dziedzictwem Ostropy. Patronat honorowy nad jubileuszową, XX edycją GDDK objął Prezydent Miasta Gliwice Adam Neumann. „Muzeum w Gliwicach rok rocznie, nieprzerwanie od 20 lat organizuje Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego, w trakcie których odsłaniamy kolejne karty z przebogatej księgi dziejów miasta i ziemi gliwickiej. Przez minione dwie dekady zachwycaliśmy się pięknem kościołów drewnianych, odwiedziliśmy pałace górnośląskich przemysłowców i nowożytne dwory na kopcach, odkryliśmy tajemnice miejskich rezydencji i kamienic, przemierzyliśmy szlak gliwickiego modernizmu, opowiadaliśmy o losach górnośląskich Żydów, wyprawiliśmy się do źródeł Kłodnicy… Jeszcze długo mógłbym wyliczać. Tegoroczne, jubileuszowe GDDK, to natomiast kolejna edycja, którą – po Łabędach i Szobiszowicach – poświęcamy najważniejszym dzielnicom naszego miasta. Prawie rok trwały badania i kwerendy archiwalne prowadzone na zlecenie Muzeum w Gliwicach przez różnych autorów. Dzięki nim zgromadziliśmy wielowymiarowy materiał dokumentujący dziedzictwo związane z istniejącą od średniowiecza, położoną na ważnym szlaku handlowym dawną podgliwicką wsią, której nazwę zapisywano pierwotnie jako: Ostroppa bądź: Stroppendorf, a która wraz z rozwojem przemysłu stawała się robotniczym osiedlem, a w końcu znalazła się w granicach miasta, jako jego dzielnica. Każdej edycji GDDK towarzyszą bogate – zarówno faktograficznie, jak i ilustracyjnie foldery. W tym roku – przygotowaliśmy ich aż szesnaście! Jednak foldery to druki ulotne, a aby zgromadzonej wiedzy nie utracić, ich treści – tak jak w przypadku wszystkich poprzednich GDDK - zamieszczone zostaną w kolejnym, VIII już tomie ulubionej nie tylko przez mieszkańców miasta i powiatu serii . W ramach tej serii dokumentujemy kolejne edycje Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego, które od 20 lat są naszym przewodnikiem pamięci i pomagają odkrywać piękno lokalnego świata” – mówi dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk.
„Ostropa wyróżnia się na tle innych części Gliwic. Ta dzielnica ma obecnie najbardziej śląski charakter z nich wszystkich i jest swoistym pomostem łączącym teraźniejszość z przeszłością – tradycję czeską, polską, niemiecką i uniwersalną – chrześcijańską, które są komponentami szeroko pojętej kultury śląskiej. Mimo kilkakrotnych zmian przynależności państwowej, konfliktów zbrojnych, rewolucji przemysłowej, intensywnego osadnictwa, dobrowolnych i przymusowych migracji, nie doszło tu do zerwania. Kultywowane są tradycje sięgające średniowiecza, a mieszkańcy stanowią zwartą jeszcze, społeczność, identyfikującą się z małą ojczyzną, bez względu na to czy uważają się za Polaków, Niemców czy Górnoślązaków. Są połączeni tym dziedzictwem. Zachodzący pod koniec XX w. proces deindustrializacji i trwający obecnie gwałtowny proces dezagryzacji, wraz z postępująca równolegle intensywną ekspansją deweloperską, mogą przyczynić się do niekorzystnych przemian i atomizacji lokalnej społeczności. Dlatego też tegoroczne, jubileuszowe XX Gliwickie Dni Dziedzictwa kulturowego, poświęcone zostały właśnie Ostropie, aby uchwycić ten być może odchodzący świat, z nadzieją, że proces ten jednak nie nastąpi i ten Górny Śląsk w pigułce, jakim jest Ostropa, poprzez tą niezwykłą zdolność asymilacji, przetrwa” – mówi Zbigniew Gołasz, historyk Muzeum w Gliwicach, koordynator tegorocznej, XX edycji GDDK.
Udział we wszystkich wydarzeniach w ramach XX GDDK jest bezpłatny, liczba miejsc w przypadku spacerów i wykładów 17 i 18 września w Ostropie – ograniczona. Zapisy na spacery i wykłady w Ostropie przyjmujemy od poniedziałku 12 września br. pod numerem telefonu 783 560 006. Decyduje kolejność zgłoszeń. Jedna osoba może zarezerwować maksymalnie 4 miejsca. Osoby niepełnoletnie mogą brać udział w wycieczkach wyłącznie pod opieką dorosłych.
Szczegółowy program XX edycji GDDK zaprezentujemy z początkiem września na stronie Muzeum w Gliwicach: www.muzeum.gliwice.pl
Podczas spacerów w sobotę i niedzielę 17 i 18 września uczestnicy XX edycji GDDK będą mogli zapoznać się z materialnym i niematerialnym dziedzictwem kulturowym dzielnicy. Przygotowano dla nich wykłady dotyczące historii wsi oraz istniejącej tu parafii, spacery oraz oprowadzanie po tutejszych zabytkach, w tym świeżo odrestaurowanym drewnianym kościele p.w. św. Jerzego, który uzyskał tytuł najlepiej odnowionego zabytku w Polsce. Jego wnętrze pokrywa wspaniała polichromia, a prezbiterium freski.
Choć Ostropa była wsią, industrializacja odcisnęła na niej swe piętno. Działała tu m.in. cegielnia oraz szyb kopalniany, po których pozostały obecnie relikty, a których historia to terra incognita. Organizatorzy postanowili ją zatem opowiedzieć i przybliżyć, podobnie jak historię szkolnictwa, straży pożarnej czy klubów sportowych, które są istotnymi elementami integrującymi i budującymi lokalne społeczności. Będzie też okazja zapoznania się z kulturą niematerialną dzielnicy, której elementami są ostropska, wielkanocna procesja konna, tradycje pielgrzymowania do sanktuarium na Górze św. Anny, kult św. Barbary i tradycje górnicze. Poświęcono też miejsce kulturze pamięci, na przykładzie upamiętnień ofiar konfliktów zbrojnych z Ostropy.
Muzeum zastrzega, że w przypadku ogłoszenia stanu epidemii uczestnicy wydarzeń w ramach XX GDDK zobowiązani będą do przestrzegania zasad sanitarnych m.in. dystansu społecznego i noszenia maseczek. Wydarzenia mogą zostać odwołane, bądź mogą zostać wprowadzone dodatkowe ograniczenia dotyczące liczby uczestniczących w nich osób.
Partnerzy XX edycji GDDK: Parafia pw. Ducha Świętego w Gliwicach - Ostropie Ochotnicza Straż Pożarna w Gliwicach-Ostropie Jan Kalnik
