W listopadzie, miesiącu szczególnej pamięci o zmarłych, Muzeum w Gliwicach postanowiło przypomnieć jeden z najbardziej charakterystycznych motywów średniowiecza i baroku – „Memento Mori” (pamiętaj o śmierci).
9 listopada w Zamku Piastowskim (ul. Pod Murami 2) zostanie otwarta wystawa poświęcona obrzędom towarzyszącym umieraniu i zwyczajom pogrzebowym właściwym dla Górnego Śląska na początku XX w.
– Jeszcze nie tak dawno śmierć była częścią codzienności, traktowano ją jako coś naturalnego – przyjmowano bez lęku, chociaż z pokorą. Ludzie umierali zazwyczaj w swoich domach, gdzie ich ciała pozostawały jeszcze kilka dni po śmierci, otoczone rodziną i bliskimi, pogrążonymi w modlitwie. Śmierć – inaczej niż dziś, w dobie konsumpcjonizmu i kultu młodości – była czymś o wiele bardziej namacalnym i rzeczywistym – mówi Anna Kulczyk, kuratorka wystawy „Memento Mori”.
Główny element samego pogrzebu stanowiła msza św. żałobna, podczas której trumna z ciałem zmarłego znajdowała się w kościele. Kolorem właściwym śmierci i sprawom ostatecznym był czarny. Taki był kir, którym przykrywano katafalk, szaty (ornat, kapa) oraz paramenta liturgiczne. Końcowym etapem kościelnych obrzędów pogrzebowych był pochówek. Ciało grzebano w trumnie, nie kremowano. Następnie nastawał czas żałoby, który trwał rok, a jego widomym znakiem był czarny strój.
Obiekty kultu pogrzebowego z końca XIX i początku XX wieku, pochodzące ze zbiorów Muzeum w Gliwicach, parafii Wszystkich Świętych w Gliwicach, parafii Ducha Świętego w Bytomiu oraz od osób prywatnych, będą udostępniane w wieży Zamku Piastowskiego do końca roku. (bom)